Kazimierz Wajszczuk 0423
1. Kazimierz Wajszczuk zginął tu w 1944 r. w bitwie pod Studziankami.
W sierpniu 1944 r. wioska Studzianki stała się kluczową
pozycją w bitwie o utrzymanie przyczółka warecko-magnuszewskiego, nazwaną
bitwą pod Studziankami. 1 sierpnia 1944 r. wojska I Frontu Ukraińskiego
Armii Radzieckiej sforsowały Wisłę od Mniszewa do Ryczywołu. Już 3
sierpnia żołnierze 4 Korpusu Gwardii (101 pułk 35 Dywizji Gwardii) zdobyli
Studzianki i podeszli pod Głowaczów. Przeciwko radzieckiej 8 Armii,
działającej na przyczółku, Niemcy rzucili ściągniętą spod Wołomina Dywizję
Pancerną "Herman Goering". Kierunkiem jej ataku były wsie: Chodków i
Studzianki. 6 sierpnia rozpoczął się marsz polskich jednostek kierowanych
na przyczółek: 1 Brygady Pancernej im. Bohaterów Westerplatte, 3 Dywizji
Piechoty im. Romualda Traugutta, a następnie 2 Dywizji Piechoty im.
Henryka Dąbrowskiego. 9 sierpnia pierwsze polskie czołgi przeprawiły się
na przyczółek, a hitlerowcy zajęli Grabnowolę, podchodząc pod Studzianki.
10 sierpnia Polacy walczyli o Chodków, a Niemcy zdobyli Studzianki.
Brawurowa szarża 3 kompanii czołgów powstrzymała dalszy atak niemiecki. 11
sierpnia Studzianki zostały zdobyte przez 1 kompanię czołgów, dowodzoną
przez ppr. Świetanę. Nastąpiło zwężenie gardzieli niemieckiego wyłomu,
zamkniętej ostatecznie wieczorem 14 sierpnia przez oddziały radzieckie i
polskie, koncentrycznymi uderzeniami wzdłuż tzw. Grobli. Wieś zaś
przechodziła w tym czasie z rąk do rąk (skrzyżowanie dróg w Studziankach
zdobywane było przez polskich żołnierzy aż 7 razy!). 15 sierpnia trwała
już likwidacja okrążonych w kotle sił niemieckich, która ostatecznie
zakończyła bitwę. Polskie straty wyniosły w sumie 18 spalonych i
zniszczonych czołgów oraz 9 uszkodzonych, na polu bitwy zostało natomiast
40 niemieckich wozów bojowych. Ta największa bitwa stoczona przez polskie
czołgi na froncie wschodnim doczekała się wielu opracowań historycznych, z
których najbardziej znana jest książka Janusza Przymanowskiego Studzianki
(kilka wydań).
Po wojnie wieś odbudowano. Ze składek żołnierskich powstała szkoła nosząca
imię Brygady Pancernej im. Bohaterów Westerplatte. Znajduje się w niej
Izba Pamięci Narodowej poświęcona bitwie. W 1964 r. (w 20 rocznicę bitwy)
odsłonięto na skraju wsi pomnik-mauzoleum, według projektu arch. Narcyza
Szwejdzińskiego, przy współpracy Włodzimierza Skolimowskiego. Głównym
akcentem jest czołg nr 217 - pierwszy polski czołg, który wjechał do wsi.
Pole bitwy obejrzeć można z wysokiej, metalowej wieży widokowej. W ścianę
nowo wybudowanego kościoła (parafia polskokatolicka) wmurowano tablicę z
cytatem z XII pieśni Jana Kochanowskiego: A jeśli komu droga otwarta do
nieba, Tym, co służą ojczyźnie. Od 12 sierpnia 1969 r. wieś nosi nazwę
Studzianki Pancerne. W maju 1978 r. odznaczona została Orderem Krzyża
Grunwaldu II klasy. Studzianki posiadają własny herb, zaprojektowany przez
Szymona Kobylińskiego - przedstawia on czołg z husarskimi skrzydłami. We
wsi stoi zabytkowa kapliczka słupowa z poł. XIX w., zwieńczona krzyżem.
Źródło:
http://sirkamyk.republika.pl/miasta/studzian.htm
2. Kazimierz
Wajszczuk (0423) - Informacje z przeglądu archiwów rosyjskich i
ukraińskich
nadesłał p. Krzysztof Sprzaczak –
27.VIII.2012
http://memory.dag.com.ua/browse.php?5494&page=480
ВАЙЩУК
Казимир Казимирович (1925)
http://tankfront.ru/polska/lwp-bpanc/bpanc1.html
1-я отдельная
танковая бригада им. Героев Вестеплятте
Т-34 № 136. Командир - Болеслав
Гусавский, механик-водитель - сержант Андрей Завойкин,
заряжающий - плютоновый Алексей Кондратьев, радист-стрелок -
Казик Вайщук.
http://wap.imf.forum24.ru/?1-15-0-00000009-000-0-0-1289650539
- (…)
Т-34 № 136. командир - Болеслав Гусавский,
механик-водитель - сержант Андрей Завойкин, заряжающий -
плютоновый Алексей Кондратьев, радист-стрелок -
Казик Вайщук
(…)
http://familyface.net/peple/view.php?961184
|
07-04-2004
21-09-2003
)
)
)
)
