Historia Trzebieszowa

Wiele przemawia za tym, ze jeden z głównych korzeni drzewa genealogicznego rodziny Wajszczuków znajduje się w Trzebieszowie k/Łukowa w woj. lubelskim (zobacz mapę). Królewska wieś Trzebieszów po raz pierwszy została wymieniona w 1418 r. w dokumencie biskupa Władysława Jastrzębca, byłego kanclerza królowej Jadwigi (żony króla Władysława Jagiełły). Rola Trzebieszowa zaczęła wzrastać, gdyż leżał na granicy Korony (Polski) i Wielkiego Księstwa Litewskiego, na skrzyżowaniu trzech ważnych dróg: traktu pomiędzy Krakowem i Wilnem oraz szlaku prowadzącego przez Polskę do Moskwy. W 1430 r. król Władysław Jagiełło odpowiednio uposażył parafię kościoła rzymsko-katolickiego a biskup krakowski Kazimierz Oleśnicki wyraził zgodę na jej utworzenie. W 1531 r. do parafii Trzebieszowskiej należało już 28 miejscowości.

Prawdopodobnie w sierpniu 1501 r. przejechało przez Trzebieszów do Mielnika poselstwo senatu a kilka miesięcy później w drodze na koronację do Krakowa przebył tę samą trasę Wielki Książę Aleksander Jagiellończyk. W trzy lata później przejechał tą trasą król Zygmunt Stary. W 1527 podróżował przez Trzebieszów Zygmunt Herberstein poseł cesarza Karola V w Moskwie. We wrześniu 1548 r. przejeżdżała tędy poślubiona po kryjomu Barbara Radziwiłłówna, którą król Zygmunt August zamierzał przedstawić sejmowi jako oficjalną żonę. Tędy też w kilka lat później podążał orszak żałobny po śmierci Barbary Radziwiłłówny, którą pełen rozpaczy król Zygmunt August postanowił pochować w Krakowie (orszak zatrzymał się na nocleg Trzebieszowie).

W 1550 r. w oficjalnym archiwum tzw. Metryce Litewskiej wymieniono gościniec łukowski, przez Trzebieszów jako połączenie Brześcia z Łukowem. Drogą tą podążały również karawany kupieckie. W 1552 r. ze względu na najazd tatarski i wyprawę na Inflanty ogłoszono nowy pobór podatku. Ustalono, że wtedy to wieś królewska Trzebieszów miała 44 osady i młyn. Zamieszkiwali ją obelnicy, czyli królewscy myśliwi oraz młynarze. W części szlacheckiej było 12 osad. Był też 1 łan wójtowski. Król Zygmunt III Waza potwierdził probostwo dla kościoła w Trzebieszowie. Od 1585 r. zachowały się w tym kościele księgi metrykalne. Do najbardziej znaczących w historii tej średniowiecznej wsi należą m. in. powiązane ze sobą rodziny: Dąbrowskich, Jasińskich, Kłopotków, Krasuskich, Kryńskich, Matejków, Kalinowskich, Owczarskich, Szczygielskich, Wajszczuków, Wierzchowskich i Wolińskich.

Jak dotychczas udało się ustalić przodków rodziny Wajszczuków z gałęzi podlaskiej wstecz do okolo 1700 roku. Rodzicami Macieja Wajszczuka (ur. 1823 - ojciec Franciszka, Piotra itd. ) byli Jan Wajszczuk (1788 –1836?) i Rozalia Kryńska. Ich rodzicami byli, jak to wynika z ksiąg metrykalnych, Tomasz Wajszczuk (ur ok. 1750 r.) i Marianna (z domu ?), a z kolei ich rodzicami Stanislaw Wajszczuk (ur ok. 1709 r.) i Rozalia Krasuska.

---

Tekst przygotowany przez Jerzego Jana Wajszczuka (154) na podstawie materiałów zebranych przez Barbare Miszta (156) z Trzebieszowa i monografii o Trzebieszowie (Józef Geresz: Z dziejów parafii i gminy Trzebieszów. Trzebieszów A.D.2000. Copyright 2000 by Wydawnictwo INTERGRAF –Międzyrzec Podl., ul. Warszawska 33.