english version

18-02-2010

13-04-2007

 wersja polska


 Sprawozdanie nr 1/O/08
z przeszukiwań nazwiska rodowego
w Ordynacji Zamojskiej
 z dnia 17 października 2008 r.

Przeszukiwania dotyczyły przede wszystkim XVIII w. na terenie miejscowości Sitaniec i Wysokie. (...) W przeglądanych dokumentach odnaleziono miejscowość Sitaniec - obejmującą setki dokumentów. Natomiast miejscowość Wysokie nie występuje oddzielnie. (...) Przegląd objął publikację pt. "Opisanie statystyczno-historyczne dóbr Ordynacji Zamojskiej przez Mikołaja Stworzyńskiego - archiwisty z 1834 r." Z tej publikacji wynika, że miejscowość Wysokie została włączona do klucza Szczebrzeszyńskiego. Natomiast nie jest podana data jej włączenia. Klucz szczebrzyszyński przejrzano w całości, obejmujący szereg dokumentów z okresu XVIII wieku.

Lp. Data wglądu Miejscowość Źródło Lata ksiąg Wyniki przeszukiwań
1. 12-09-2008 Sitaniec "Opisanie statystyczno-historyczne dóbr Ordynacji Zamojskiej przez Mikołaja Stworzyńskiego - archiwisty z 1834 r." 1732-1733, 1740
  • sygn. 526 - opisanie klucza szczebrzeszyńskiego- 1732 - obejmuje listę osób poddanych - zamieszkujących w miejscowościach: miasto Szczebrzeszyn; wsie: Kawęczyn, Topolcza, Bród Wołowski, Bród Stary, Rozłopy, Michałów, Deszkowce, Zawada, Bodaczów, Wielącza, Niedzieliska, Wola Kasopudska, Kosopudy. Brak jest jednak miejscowości Wysokie oraz nazwiska Wajszczuk.
  • sygn. 527 - 1733 r. - jw.
  • sygn. 528 - 1740 r. - jw.
2. 16-09-2008 jw. jw. 1730, 1760, 1765
  • sygn. 525 - 1730 r. - jw.
  • sygn. 531 - 1760 r. - jw.
  • sygn. 531 - 1765 r. - jw.

 
3. 24-09-2008 jw. jw. 1746, 1770, 1772
  • sygn. 536 - 1746 r. - jw.
  • sygn. 537 - 1770 r. - jw.
  • sygn. 538 - 1772 r. - jw.

 
4. 25-09-2008 jw. jw. 1760, 1797-1798, 1794
  • sygn. 544 - 1760 r. - jw.
  • sygn. 543 - 1798 r. - jw.
  • sygn. 542 - 1797 r. - jw.
  • sygn. 541 - 1794 r. - jw.

 
5. 26-09-2008 jw. jw. 1788-1789, 1784
  • sygn. 547 - 1789 r. - jw.
  • sygn. 546 - 1788 r. - jw.
  • sygn. 545 - 1784 r. - jw.

 
6. 01-10-2008 jw. jw. 1700 Rewizja klucza szczebrzeskiego- obejmuje miejscowości i ich mieszkańców (poddanych) zamieszkujących w tych miejscowościach -  brak miejscowości Wysokie i nazwiska Wajszczuk.

Temat powyższy obejmuje lata 1700-178? r. - sygnatury nr od 1394-1414.

7. 02-10-2008 jw. dokumenty z XVIII w.  
  • sygn. 166 - Inwentarz gruntowy wsi Sitaniec - obejmuje nazwiska z opisem dokładnym ich posiadłości gruntów - brak nazwiska Wajszczuk
  • sygn. 206 - protokóły pomiarowe wsi Sitaniec - brak nazwiska Wajszczuk
  • sygn. 875 - Ekstrakty trzyletnie wsi Sitaniec - brak nazwiska Wajszczuk

 
8. 03-10-2008 jw. jw.  
  • sygn. 941a - Ekstrakty pieniężne wsi Sitaniec - brak nazwiska Wajszczuk
  • sygn. 941b - opisanie właścicieli gruntów - brak nazwiska Wajszczuk

 
9. 07-10-2008 jw. jw. 1786
  • sygn. 1016 - Prawidła wsi Sitaniec- brak nazwiska Wajszczuk - 1786 r. - brak nazwiska Wajszczuk
  • sygn. 1088 - Graniczne opisanie wsi Sitaniec - z opisu wynika, że od strony zachodniej z Sitańcem graniczyła wieś Wysokie - opisanie nie wymienia nazwisk w tym nazwiska Wajszczuk.

 
10. 08-10-2008 jw. jw.  
  • sygn. 1121 - Protokóły odmian gromady Sitaniec - brak nazwiska Wajszczuk - 1786 r. - brak nazwiska Wajszczuk
  • sygn. 1230 - Protokóły Powszechnej Subskrypcji Domów do opodatkowania wsi Sitaniec - brak nazwiska Wajszczuk

 
Stanisław Wac
Wnioski jakie się nasuwają po przeglądzie dotychczas przejrzanych dokumentów:
  1. Dokumenty te opisują mieszkańców ordynacji, którzy byli poddanymi a nie właścicielami gruntów nadania. Świadczy o tym niżej podany przykład ze wsi Sitaniec. Poddani podzieleni byli na kategorie: a) ćwiertnicy; b) zagrodnicy; c) chałupnicy; d) chałupnicy ogrodniczy bez ogrodów. Ponadto poddanymi byli Polacy jak i Rosjanie. Np. ze wsi Skorbów - gromada Sitaniec - pod pozycja 19 jest wymieniony Tomasz Waszczuk w kategorii półćwiertnicy Polacy. Ale to jeszcze nie świadczy o tym, że w tych miejscowościach nie było mieszkańców o nazwisku Wajszczuk, którzy osiedlili się już w XVII w., którzy nie byli poddanymi w ordynacji i dlatego nie ma tego nazwiska w przejrzanych dokumentach.
  2. Nasuwa się też przypuszczenie, że w/w publikacja wymieniona na wstępie, opisująca wieś Wysokie jest w kluczu Sczebrzeszyńskim - mogła być włączona do tego klucza po jej nabyciu przez ówczesnego ordynata po 1800 r. Utwierdzeniem tego przepuszczenia jest opinia Kierowniczki Archiwum, która zaproponowała przejrzenie dodatkowo tabel likwidacyjnych ordynacji zamojskiej. Są to tabele likwidacyjne lubelskiej i siedleckiej Komisji d/s włościańskich z lat 1865-1938. Na podstawie prac tej komisji dopiero następowało nadanie posiadłości i gruntów ordynacji zamieszkującym te miejscowości rolnikom. Wcześniej takich nadań nie było. Tabele zostały sporządzone w j. rosyjskim dotyczą miejscowości Sitaniec i Wysokie.

 
11. 09-10-2008 Sitaniec Tabele likwidacyjne 1864, 1872
  • sygn. 3446 - wieś Sitaniec gm. Wysokie - pod poz. 25 Waszczuk Walenty - w ramach nadania otrzymał 32 morg i 131 prętów pola - w 1864 r.
  • sygn. 3447-1872 r. - brak nazwiska Wajszczuk
  • sygn. 3505-1864 r. - brak nazwiska Wajszczuk
12. 13-10-2008 jw. jw.  
  • sygn. 3565-1864 r. wieś Wysokie gm. Skorbów - brak nazwiska Wajszczuk
  • sygn. 3507-1864 r. tabele likwidacyjne - wieś Wysokie gm. Wysokie - pod poz. 4 - Waszczuk Iwan - dostał 16 mórg i 235 prętów pola - opodatkowane 13 rubli i 2 kopiejki; - pod pozycją 15 - Wajszczuk Maciej - otrzymał 19 mórg i 259 prętów pola - podatek 14 rubli i 23 kopiejki. Powyższe nadania dotyczą postanowienia komisji likwidacyjnej z dnia 19 kwietnia 1864 r.

Są też tabele dokładne w przeliczeniach na dwie różne miary wtedy obowiązujące - tj. dziesięciny i sążnie (dziesięcina - miara powierzchni gruntu - mająca 80 i 30 sążni tj. 2400 sążni) oraz morgi i pręty. I tak w przeliczeniu na dziesięciny:

Waszczuk Iwan otrzymał:
1. Pola żyznego bez ogrodów - 1 dziesięcina 645 sążni
2. Pola ornego - 4 dz. 101 s.
3. Łąk - 3 dz. 820 s.
4. Wygonów - 72 s.
Całości - 8 dziesięcin 1638 sążni

Rozmiar podatku należnego wg 14-20 nakazu komisji likwidacyjnej - 13 rubli i 2 kopiejki

Wajszczuk Maciej
1. Pola żyznego bez ogrodów - 994 sążni
2. Pola ornego - 6 dz. 446 s.
3. Łąk - 3 dz. 2126 s.
4. Wygonów - 173 s.
Całości - 10 dziesięcin 1339 sążni

Należny podatek 14 rubli 23 kopiejek

Nadania gruntu w przeliczeniu na morgi i pręty z dnia 19-06-1864 r.

Waszczuk Iwan
1. Pola żyznego bez ogrodów - 2 morgi 85 prętów
2. Pola ornego - 7 m. 231 p.
3. Łąk - 5 m. 289 p.
4. Wygonów - 230 p.
Całości - 16 morgów 235 prętów

Podatek należny 13 rubli i 2 kopiejki

Wajszczuk Maciej
1. Pola żyznego bez ogrodów - 1 morga 101 prętów
2. Pola ornego - 11 m. 19 p.
3. Łąk - 7 m. 55 p.
4. Wygonów - 84 p.
Całości - 19 morgów 259 prętów

Należny podatek 14 rubli 23 kopiejek

Drugie nadanie z dnia 16-11-1902 r. lub nowe przeliczenie

Waszczuk Iwan
1. Pola żyznego bez ogrodów - 1 morgi 645 prętów
2. Pola ornego - 4 m. 101 p.
3. Łąk - 3 m. 820 p.
4. Wygonów - 72 p.
Całości - 8 morgów 1638 prętów

Podatek należny (bez zmian) 13 rubli i 2 kopiejki

Wajszczuk Maciej
1. Pola żyznego bez ogrodów - 994 prętów
2. Pola ornego - 6 m. 446 p.
3. Łąk - 3 m. 2126 p.
4. Wygonów - 173 p.
Całości - 10 morgów 1339 prętów

Podatek należny (bez zmian) 14 rubli 23 kopiejek