Historia początków osadnictwa polskiego w Brazylii
http://www.polonia.org/brazylia.htm
Anisio Oleksy
W 1844 roku, w niewielkiej wsi na Slasku - Siolkowice Stare, miał miejsce początek historii ludu który, w pogoni za wolnością, znalazł swoja nową Ojczyznę. W tym okresie, gdy Polska zmieciona była z mapy Europy, pod okupacja, urodził się 19 stycznia Sebastian Wos, syn Szymona i Jadwigi, który mając trochę ponad 20 lat, widząc na co dzień brak perspektyw w swoim kraju, wyemigrował do Ameryki Południowej, do Brazylii, pod imieniem Edmund Sebastian Wos Saporski. Z czasem, pan Saporski przerodził się w wielkiego orędownika emigracji polskiej do Brazylii i został uznany za "Ojca Polskiej Emigracji". Nasza historia zaczęła się tak naprawdę w 1871 roku, kiedy przybyli do Kurytyby pierwsi emigranci, wielu z nich ze Starych Siolkowic, zachęconych przez patrycjusza Saporskiego. Przyzwyczajenia, tradycje kulturalne i religijne, zaczęły wzbogacać nową ojczyznę - Brazylie wartościami, które z czasem utożsamiły się z kulturą brazylijską. Szkoły, kościoły i Towarzystwa miały ważne zadania w społeczeństwie. Tam bowiem, w wolnym czasie wspominano, śpiewano, uczono się, modlono i upowszechniano z sukcesem sport i gimnastykę. W dniu 10 czerwca powstało z inicjatywy Polaków Towarzystwo Gimnastyczne "Sokół", które, jako pierwsze, zapoczątkowało naszą stuletnią historię i które niedługo potem, razem z dwoma innymi - Towarzystwami Św. Stanisława i Kołem Młodzieży Polskiej - zjednoczyły się i powstał "Związek Polski". Prawie równocześnie, młodzi sportowcy zakładali inne Stowarzyszenie - Brazylijskie Towarzystwo Edukacji Fizycznej "Junak", prawdziwą kolebkę sportowców w najbardziej różnorodnych dyscyplinach czasem, Związek Polski zmienił nazwę na Towarzystwo Rekreacyjne "Uniao", a "Junak" zamienił się w Towarzystwo Edukacji Fizycznej "Juventus" i ostatecznie, w 1959 roku, zjednoczenie obydwu spowodowało powstanie tej, która jest obecnie jedna z największych instytucji polonijnych w Brazylii - Towarzystwo "Uniao Juventus". W międzyczasie, inne Towarzystwa włączyły się w historie Uniao Juventus ; przed 1959 rokiem Towarzystwo Studentów Polskich - Sarmacja, potem Towarzystwo Dobroczynne Robotników - Batel, Klub Pływacki "Golfinho" i ostatnio - Towarzystwo Dobroczynno Kulturalne Polaków w Brazylii, wzbogacając w ten sposób jego kulturalny i sportowy dorobek. (...)
http://www.tchr.org/braz/index.html Prowincjał, ks. Zdzisław Malczewski - T. Ch.
Prowincja Towarzystwa Chrystusowego w Ameryce Południowej
Kolonia Virmond leży na terenie stanu Parana, w malowniczym regionie, przy głównym szlaku drogowym: Kurytyba - Foz do Iguacu w odległości 90 km od Guarapuava i 30 km od Laranjeiras do Sul.
W 1920 roku Kazimierz Gluchowski, pierwszy konsul polski w Kurytybie zakupil duzy obszar ziemi (farma "Amola faca") bedacy wlasnoscia pulkownika Ernesto Queiros. W celu kolonizacji tych zakupionych terenow konsul Gluchowski sprowadzil rolnikow przybylych z Polski oraz osiadlych w roznych regionach Brazylii. Odpowiedzialnym za kolonizacje byl inz. dr Wladyslaw Radecki. W okolice Colonia Coronel Queiros (aktualna nazwa: Virmond) przybyli Polacy poszukujacy ziemi z: Rio Grande do Sul, Sao Mateus, Agua Branca w Parana. W latach 1925-30 Towarzystwo Kolonizacyjne Liga Morska i Kolonialna osądziło polskich emigrantów w regionie Virmont.
(...) Jadąc szlakiem drogowym z Kurytyby (stolicy brazylijskiego stanu Parana) w kierunku slynnych wodospadow w Foz do Iguacu, gdzies w polowie trasy trzeba zjechac z niej i przejechac inna droga jeszcze ponad 40 km., aby dotrzec do miasta Quedas do Iguacu. Trasa ta prowadzi przez malownicze okolice zamieszkale przez Indian. Przy drodze spotyka sie znaki ostrzegawcze, aby uwazac na Indian, ktorzy moga byc na jezdni. Odleglosc z Kurytyby do Quedas do Iguacu - miasta polozonego w zachodniej Paranie - wynosi okolo 450 km.
Miasto QUEDAS DO IGUACU leży w dorzeczu rzeki Iguacu. Pierwotnie nosiło nazwę: Jagoda - tak bowiem Polacy chcieli uczcić córkę marszałka Józefa Piłsudskiego. W późniejszym czasie miasto nazwano: Campo Novo. Region Quedas do Iguacu był kolonizowany przez ludnosc polskiego pochodzenia. Obszary przyszlej kolonii Jagoda nabyla w 1931 roku paranska Spolka Kolonizacyjno-Handlowa, polska instytucja osadnicza. Spółka zakupiła 63 tysiące hektarów położonych miedzy rzekami: Iguacu, Rio das Cobras, Rio Guarani. Kolonizacja rozpoczęła się w 1936 roku.
(...)
Przygotowali: Waldemar J Wajszczuk & Paweł Stefaniuk 2004
e-mail: wwajszczuk@comcast.net |
18-06-2004
28-03-2004
